Ôtô Việt: Nhiều điều mới và một điều cũ

Thành công bất ngờ ngoài dự kiến của các chuyên gia và DN, của ngay chính chủ tịch Vama khi nói về việc phát triển thị trường ô tô Việt năm 2014. Quan trọng hơn, thành công này dự kiến sẽ tiếp tục trong năm 2015.

Có nhiều điều mới, nhiều niềm vui mới đối với ngành, thị trường, DN ô tô trong năm 2014, nhưng chưa có một dấu hiệu nào cho thấy những niềm vui trên đủ khả năng thay đổi được một điều cũ, một nổi buồn bao nhiêu năm qua: Người Việt đang phải mua ô tô với giá cao nhất thế giới

Từ tăng trưởng bất ngờ

Cái mới đầu tiên phải nói về lĩnh vực ô tô chính là sự tăng trưởng bất ngờ, bất ngờ đối với chính các nhà sản xuất, lắp ráp. Nếu như vào đầu năm, dự báo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô VN (VAMA) rất dè dặt với dự kiến múc tiêu thụ trong năm 2014 chỉ vào khoảng 90 ngàn xe thì đến thời điểm hiện nay, qua 5 lần dự báo bổ sung thì kết thúc năm, thị trường ô tô VN chắc chắn đạt doanh số bán ra hơn 150 nghìn xe. Đặc biệt hơn, thị trường đã ghi một kỷ lục mới từ trước đến nay với mức tăng trưởng trong 21 tháng liền kề.

Cái mới thứ hai cũng liên quan đến số lượng xe, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê xe nhập khẩu cũng tăng trưởng ở mức độ “khủng khiếp” với số lượng 72.000 chiếc, chủ yếu là những mẫu xe sang, xe có giá trị cao, với tổng giá trị tương đương 1,57 tỷ USD, tăng 103,8% và 117,3% về giá trị so với năm 2013. Điều đáng quan tâm là số lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc chiếm gần 50% lượng xe được bán ra trên thị trường.

Chính điều này dẫn đến cái mới thứ ba là ngoài những DN chuyên nhập khẩu xe nguyên chiếc thì tất cả các hãng có mặt tại VN, các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô tại VN đều “đi hai chân”, vừa láp ráp, vừa nhập khẩu, trong đó có nhiều DN doanh số bán xe chủ yếu dựa vào các mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc.

Một cái mới cần nhắc tới là sự đa dạng hóa mẫu mã, chủng loại phân khúc xe, bao gồm cả xe lắp ráp lẫn xe nhập khẩu, xe phổ thông hay xe sang, siêu sang. Có ít nhất gần 10 doanh nghiệp trong năm nay tung ra trên 12 mẫu mã sản phẩm, thậm chí như Mercedes –Benz tung ra tới 18 mẫu sản phẩm mới, nhưng đa số là các mẫu xe nhập khẩu.

Những cái mới đó thực sự là niềm vui với cả Nhà nước, DN và khách hàng. Tuy nhiên vẫn còn một tồn tại, được xem là quan trọng nhất đối với người dân, khách hàng mua xe là giá bán ô tô tại thị trường Việt không hề giảm, vẫn ở mức cao nhất thế giới.

Đến giá bán và sự “lệ thuộc”

Không phải bây giờ, câu chuyện về giá bán ô tô mới được nhắc tới, nhưng vì bước sang 2015 thời gian hội nhập, thực hiện các cam kết AFTA lại càng đến gần với kỳ vọng khi thuế nhập khẩu linh kiện, xe nguyên chiếc trong khối Asean xuống còn 0-5% thì giá xe sẽ rẻ hơn rất nhiều. Liệu điều này có thành hiện thực ? Câu trả lời là chưa thể biết được cho dù thị trường đang hết sức tiềm năng (Theo thống kê mới đây của Amcharm thì mới chỉ có 4% người Việt mua và sử dụng ô tô) nhưng ngành công nghiệp thì vẫn ì ạch, không phát triển.

Trên thực tế, theo một phân tích của các chuyên gia về ô tô thì việc giảm giá ô tô đôi khi không chỉ phụ thuộc vào chính sách thuế như các DN ô tô vẫn phàn nàn, mà phụ thuộc chính vào các DN ô tô.

Gần đây, dư luận xôn xao, thậm chí cả kỳ vọng giá ô tô sẽ giảm tới cả trăm triệu vào năm 2015 và các năm sau, vì thị trường chung ASEAN bắt đầu thực hiện. Song, ngay lập tức, VAMA đã khẳng định rằng, cho dù thế nào các mức thuế suất đối với mặt hàng ô tô vào năm 2015 vẫn sẽ giữ nguyên và vì vậy, hầu như không có chuyện giảm giá bán lẻ ô tô như một số phương tiện đã dự đoán. Có quan điểm cho rằng  nếu trong trường hợp các mức thuế suất giảm theo đúng lộ trình, theo đúng cam kết sẽ chỉ giúp giá bán lẻ của ôtô nhập khẩu từ các nước ASEAN giảm xuống chứ không phải toàn bộ thị trường.

Tuy nhiên, bản thân các hãng ô tô đều mang tính toàn cầu và những DN đầu tư vào lĩnh vực này cũng không là ngoại lệ. Khi một khu vực giảm giá, chắc chắn các hãng sẽ có cách để điều chỉnh giá nói chung cũng như sắp xếp, phân chia thị phần trong từng vùng, từng khu vực.

Đó chính là sự lệ thuộc xuất phát từ sự yếu kém của ngành công nghiệp này dù đã được nhiều ưu ái trong suốt 20 năm qua. Và chính điều đó quyết định đến việc bán xe giá cao hay thấp, điều chỉnh ở mức độ nào phụ thuộc hoàn toàn vào các hãng ô tô đang đầu tư tại VN. Do vậy nhiều nhận định cho rằng, trường hợp giảm thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc chỉ làm tăng lượng xe nhập khẩu về, không góp phần làm giảm giá bán xe của các DN trong nước.

Thời gian gần đây, dư luận cũng liên tục xôn xao và kỳ vọng khi hàng loạt những mẫu xe mới, giá hấp dẫn được sản xuất, lắp ráp và bán ở các nước láng giềng. Nhưng những mẫu xe đó về VN giá bán bao nhiều, có xấp xĩ với giá bán trong khu vực hay không là điều chỉ có các doanh nghiệp mới quyết định được. Nhưng câu trả lời về những kỳ vọng giá ô tô của VN trong những năm tới sẽ giảm dần và ngang bằng với các nước trong khu vực là điều không thể, kể cả khi các mức thuế suất thuế nhập khẩu về mức 0-5%…

Có lẽ trong 2015, thị trường ô tô Việt sẽ có thêm nhiều cái mới, nhưng một cái cũ là giá bán ô tô cao gấp 2-3 lần trong khu vực sẽ vẫn không thay đổi.

So sánh giá xe niêm yết trên website của các hãng cho thấy giá xe ô tô dưới 9 chỗ loại phổ thông sau thuế giá trị gia tăng của VN cao hơn giá của Thái Lan và Indonesia từ 50 triệu đến hơn 300 triệu đồng tùy chủng loại.

Theo Linh Anh (DNDD)

Các bài đã đăng