Độ xe off-road: P6 – Độ mâm và lốp xe

Sau khi đã nâng cấp và trang bị thêm những thứ như giảm xóc, tời, vi sai, cản… chiếc xe của bạn đã có thể tự tin hơn rất nhiều. Nhưng hành trình sẽ không trọn vẹn nếu bộ lốp và mâm xe chưa phù hợp với điều kiện địa hình.

Độ xe off-road: P5 – Trang bị dụng cụ cứu hộ

Độ xe off-road: P4 – Bất ngờ từ khóa vi sai

Độ xe off-road: P3 – Trang bị cản và tời

Độ xe off-road: P2 – Độ ống thở

Độ xe off-road: P1 – Nâng cấp giảm xóc

Một trong những điều khiến nhiều người ghét nhất khi đi trên địa hình không bằng phẳng là xe bị đội gầm. Đây là từ để chỉ tình huống xe bị treo lơ lửng 4 bánh không chạm đất. Đây là tình huống khá oái ăm và hoàn toàn không dễ chịu, tất cả bị vô hiệu khóa, khóa vi sai trước sau hay trung tâm đều không phát huy tác dụng, công suất máy cho dù có lớn bao nhiêu đi nữa thì tất cả cũng chỉ là tiếng máy to hay nhỏ hơn mà thôi.

Bộ phận thấp nhất trên xe ôtô so với mặt đất là vỏ cầu và vi sai. Cho dù hệ thống giảm xóc hay thùng xe được nâng cao thêm bao nhiêu đi nữa thì vỏ cầu vẫn nằm nguyên vị trí như lúc xe mới xuất xưởng. Để nâng vỏ cầu lên thêm so với mặt đất chỉ có một cách duy nhất là nâng kích thước lốp xe ví dụ từ 265/70/16 thành 285/70/16, đôi khi được tính bằng đơn vị khác là inch, hai thông số trên tương đương với 32/12.5/R16 thành 33/12.5/R16.

Nói về lốp xe, có thể thấy có 3 loại chính. Loại phổ thông nhất được ký hiệu là HT (Hard Terrain) chuyên đi đường nhựa, gai mịn, nhiều rãnh dọc giúp cho xe bám đường tốt kể cả khi đường ướt và nhất là không ồn. Kế đến là gai AT (All Terrain) phù hợp cho mọi điều kiện đường sá, đường nhựa, đường cát, đường sình lầy hay tuyết và đường trải đá sỏi. Thường lốp gai AT được dùng nhiều cho các xe SUV 2 cầu. Lốp AT cứng hơn HT và có gai to hơn, ít rãnh dọc nên ồn hơn lốp HT và khả năng bám đường khi trời mưa có phần kém hơn. Dân chuyên đi off-road thì chuộng loại thứ 3 – gai MT (Mud Terrain) chuyên đi sình lầy, có gai to, đôi khi có cả gai hai bên thành lốp. Khoảng cách giữa các gai lớn nhằm hạn chế khả năng sình bám vào gai lốp làm giảm độ bám đường. Tuy nhiên, lốp MT lại không thích hợp cho điều kiện đường nhựa hay đường thành phố lý do lốp MT thường khá ồn. Diện tích mặt tiếp xúc với mặt đường ít nên độ bám đườn trên đường nhựa của loại lốp này kém hơn HT và AT. Một đặc điểm nữa là lốp MT nặng hơn do có nhiều gai và lớp bố nên xe phải tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn. Tuy vậy, đối với dân off-road chuyên nghiệp, lốp MT gần như là trang bị bắt buộc.

Luôn đi kèm với lốp là mâm xe, đây là loại phụ kiện khó lựa chọn nhất trong toàn bộ quá trình độ xe off-road.

Có 2 loại mâm, mâm sắt và mâm nhôm. Bất kể đó là loại nào thì đều có những thông số nhất định để phân biệt, đường kính mâm và vị trí của trục mâm.

Đường kính mâm được tính bằng đơn vị inch, ví dụ R15, R16… nghĩa là Radial = 15 inches hoặc 16 inches. Đường kính mâm lớn hay nhỏ phụ thuộc và kích thước của bộ phận phanh xe, thường tăng kích thước mâm dễ hơn là giảm kích thước. Các chủng loại xe khác nhau có cấu tạo phanh xe (bố phanh hoặc đĩa phanh) khác nhau. Hai xe cùng xuất xưởng với thông số mâm mặc định là R16 nhưng không phải xe nào cũng có thể lắp vừa mâm R15. Đây là phần gian nan và dễ mắc sai lầm nhất trong độ xe.

Lý do hạ kích thước mâm là để có thể lựa chọn lốp có phần cao su dày hơn, nhiều gai hơn, gia tăng khả năng đi sình lầy. Các mâm thông thường có trục mâm nằm giữa khoảng cách từ mép trong của mâm ra đến mép ngoài, từ chuyên môn gọi là set back, nếu trục mâm lùi vào trong người ta gọi là âm (-) và ra ngoài thì gọi là mâm dương (+). Vị trí của trục mâm sẽ ảnh hưởng đến vị trí của lốp xe, mâm có số âm càng lớn thì lốp xe bị đẩy ra ngoài càng nhiều và ngược lại. Đôi khi chọn được mâm và lốp như ý thì lại không lắp vừa vì lý do đường kính trong của mâm không đủ lớn. Ngoài ra khi đánh lái hoặc xe dừng tại vị trí nghiêng thì bánh xe có thể chạm vào các bộ phận khác như rô-tuyn lái hay vè xe.
Đến đây chắc các bạn cũng có thể hình dung quá trình lựa chọn được một bộ mâm lốp phù hợp với nhu cầu sử dụng cũng như tính thẩm mỹ là hoàn toàn không đơn giản. Không có bất kỳ một lời khuyên nào cho việc lựa chọn mâm và lốp xe, tất cả phải dựa và kinh nghiệm của người đi trước.

Tuy phức tạp như thế nhưng một khi bạn đã chọn được bộ mâm lốp như ý, trục vỏ cầu cao hơn so với mặt đất, bạn sẽ thấy khả năng vượt địa hình của xe được cải thiện đáng kể.

Có nhiều hiệu mâm và lốp khác nhau, nhưng gần đây, dường như mâm Procom và lốp BFGoodrich được ưa chuộng hơn cả. Ngoài ra, dân off-road cũng đánh giá cao lốp MT Super Swamper vì khả năng đi sình rất tốt trong khi vẫn bảo đảm tính năng bám đường và độ ồn thấp so với các loại lốp MT khác.

Có một số lưu ý khi bạn nâng kích thước lốp là sai số về vận tốc. Nếu bạn tăng kích thước lốp từ 32 inches lên 33 inches sẽ làm cho đồng hồ báo tốc độ của xe bạn bị lệch đi 3%. Vì vậy, khi đồng hồ xe chỉ 97km/h thì vận tốc thực tế đã là 100km/h. Kích thước lý tưởng khi tăng cỡ lốp là từ 1 đến 3 số, ví dụ từ 32 lên 33 hoặc 34 inches, lớn hơn số này bạn sẽ bắt đầu đối diện với một vài vấn đề kỹ thuật đôi khi không dễ giải quyết. Ngoài ra, lốp lớn hơn sẽ giảm khả năng của hệ thống phanh do trọng lượng lốp tăng lên dẫn đến lực quán tính cũng tăng lên.

Tóm lại, độ mâm và lốp xe off-road và một câu chuyện dài đòi hỏi bạn phải bỏ thời gian để tìm hiểu về nó. Cách đơn giản hơn là bạn có thể tham gia vào các diễn đàn về xe hơi uy tín như OtoFun hoặc XV (xehoivietnam.com) và đặt câu hỏi để được chia sẻ kinh nghiệm với những thành viên khác. Cách đó sẽ tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian công sức cũng như những thiệt hại không đáng có nếu chẳng may bạn mua mâm hoặc lốp không phù hợp với chiếc xe của mình.

Chúc các bạn có được một chiếc xe như ý để cùng tham gia chinh phục và khám phá những cung đường mới đầy thử thách.


• Vulcan4x4 – Diễn đàn XV (xehoivietnam.com)