Bài 6: Rút lui khi ở đỉnh cao quyền lực

Những chiếc ôtô, xe máy mang nhãn hiệu Honda, từ lâu, đã trở nên quá quen thuộc với người dân Việt Nam, nhưng ít ai biết được cha đẻ của nó – Honda Soichiro là ai.

Với loạt bài tổng hợp từ cuốn sách “Honda Soichiro – Biến giấc mơ thành sức mạnh đi tới”, Autonet hy vọng bạn đọc có được cái nhìn khái quát về cuộc đời nhân vật có đóng góp rất lớn trong việc “cải tiến bước di chuyển của con người”.

Vào tháng tư năm 1970, chế độ điều hành công ty đã thay đổi từ cơ cấu “hai người ba chân” với hai ông Honda (Tổng Giám đốc) và Fujisawa (Phó Tổng Giám đốc) qua chế độ tập thể điều hành với bốn giám đốc chuyên trách. Từ dịp đó, ông Fujisawa ít lui tới công ty. Khi thấy ông Fujisawa đến công ty, có nghĩa là công ty đang có vấn đề gì đó rất đặc biệt.

Trong khi đó ông Honda, đồng thời cũng là Giám đốc Công ty Nghiên cứu Honda Giken, hàng ngày vẫn tự lái xe kiểu H1300 mà mình ưa thích nhất đến công ty ở phố Wako. Tuy thế hệ những chuyên viên kỹ thuật ưu tú trẻ đã được đào tạo nhưng ông Honda đứng trên đỉnh điều hành, nên một ý kiến nhỏ của ông cũng gây áp lực rất lớn cho toàn hệ thống. Vì vậy, có nhiều ý kiến cho rằng nên bắt đầu chuyển giao vai trò lãnh đạo cho thế hệ trẻ.

Nhưng ai sẽ là người nói ra tình huống này? Một ngày nọ, Giám đốc hành chính Nishida Michihiro gõ cửa phòng ông Honda. Ông Honda rủ ông Nishida cùng đi ăn cơm trưa. Trong lúc cùng ông Honda ăn và trao đổi, ông Nishida cố tìm thời điểm thuận tiện đi vào đề tài chính: “Chuyên viên kỹ thuật của công ty đã thật sự trưởng thành, chắc ông cũng nghĩ đã đến lúc giao lại cho họ trách nhiệm điều hành”. Ông Honda phản ứng ngay: “Cảm ơn cậu đã trao đổi việc này với tôi” và tiếp tục: “Nếu cần tôi có thể rút lui ngay trong ngày hôm nay cũng được”. Nói xong, ông Honda rút khăn tay ra chậm nước mắt.

Sau này, ông Nishida thật sự cảm kích khi hồi tưởng lại sự kiện này: “Bản thân ông Honda là người chỉ biết chuyên tâm vào công việc và khi tập trung năng lực thì thường không nhìn thấy hết những việc xung quanh. Thường ngày, ông ít quan tâm đến vấn đề nhân sự vậy mà chỉ cần một lời nói là hiểu ngay được vấn đề, có thể nói lúc đó ông còn có thái độ phấn khởi khi đón nhận việc này”.

Vào tháng 4-1971, nhân dịp công bố loại động cơ ít gây ô nhiễm CVCC, ông Honda đã chọn con đường rút lui tốt đẹp trong danh dự và chuyển vai trò Giám đốc Công ty Nghiên cứu Honda Giken cho ông Kawashima, chấm dứt vai trò của một nhà kỹ thuật. Từ sau đó, ông Honda tập trung vào vị trí Tổng Giám đốc của mình ở công ty Honda. Có thể nói công việc cải tổ tổ chức điều hành của công ty Honda coi như đã hoàn thành.

Trong phòng họp báo với ký giả tại phi trường Haneda, ông Honda đã mỉm cười phát biểu: “Từ lâu nay, tôi vẫn thường trao đổi với ông Fujisawa, Phó Tổng Giám đốc, về việc từ nhiệm nhưng không ngờ lại bật mí trong dịp công du này”.

Nhà máy Honda

Và ông tiếp tục nói rất hăng say như tâm sự với chính mình: “Dù có tự cảm thấy mình còn trẻ đến đâu thì thực tế tôi cũng đã 65 tuổi rồi, không thể kham nổi sự biến đổi kinh khủng của môi trường kinh doanh ngày nay. Có thể nói đây là đỉnh cao của sự nghiệp cuộc đời và là lúc chuẩn bị lực lượng kế thừa. Bản thân tôi cùng với ông Phó tổng, hai người hợp lại mới là một tổng thể kinh doanh đúng nghĩa của nó, cho nên không thể thiếu một trong hai, cũng có thể ví như mỗi người là nửa trái cầu, hai người hợp lại mới thành một vật thể hoàn chỉnh cho nên cũng rất dễ hiểu khi từ nhiệm thì nên phải là cả hai”.

Vào tháng 10, cả hai lãnh đạo đầu đàn, ông Honda và ông Fujisawa, chính thức từ nhiệm tại đại hội cổ đông, chấm dứt thể chế gắn kết chặt chẽ với nhau như “Hai người mà ba chân” qua một phần tư thế kỷ. Khi ấy ông Honda 65 tuổi, ông Fujisawa 61 tuổi. Báo chí chạy hàng loạt những tít rất lớn “Sự đổi ngôi tuyệt vời”, “Một sắp xếp tiến thoái cao quý”.

(Còn tiếp)

(Tổng hợp từ cuốn sách “Honda Soichiro – Biến giấc mơ thành sức mạnh đi tới”. Bản tiếng Nhật: Yume O Chikara Ni. Người dịch: Nguyễn Trí Dũng)