Thanh tra Chính phủ kết luận về vụ xe Van

Thanh tra Chính phủ vừa có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ không truy thu thuế đối với hơn 722 xe tải Van nhãn hiệu Kia Morning, Daewoo Matiz.


Xe “cải biến” gây tranh cãi

Từ tháng 9/2009 trở về trước, nhiều xe ôtô nhập khẩu hiệu Kia Morning và Daewoo Matiz, 5 chỗ ngồi nhập về Việt Nam tại cảng Hải Phòng đã được các doanh nghiệp khai là xe tải Van- loại xe vừa chở người, vừa chở hàng.

Trong khi đó, các tập đoàn Hyundai và Kia của Hàn Quốc đều khẳng định, chính hãng sản xuất không hề có phiên bản xe tải Van đối với hai nhãn hiệu xe trên. Trên thực tế, hai hiệu xe Kia Morning và Daewoo Matiz là xe ô tô du lịch, chở người.

Sau khi nhận được phản ánh của Cục Hải quan Hải Phòng, Bộ Tài chính đã cho kiểm tra, khảo sát và kết quả cũng khẳng định các loại xe trên không phải là xe tải VAN như doanh  nghiệp khai báo mà là loại xe chở người, 5 chỗ ngồi.

Các cơ quan tranh cãi nhau về việc đây là xe tải Van hay xe chở người

Bằng việc dỡ bỏ hai hàng ghế phía sau, những chiếc xe ôtô 4- 5 chỗ ngồi này được cải biến thành xe tải Van, nhờ đó, đã được hưởng mức thuế suất ưu đãi áp dụng đối với loại xe này, thấp hơn nhiều đối với mức thuế áp cho xe ô tô du lịch.

Cũng theo phát hiện của Cục Hải quan Hải Phòng, tính tới tháng 9/2009, có 36 doanh nghiệp đã nhập khẩu 549 xe ôtô, gồm có 405 chiếc Daewoo Matiz và 144 chiếc Kia Morning, khai là xe tải Van, 2 chỗ ngồi.

Sau khi phát hiện vi phạm, số xe trên đã bị xử lý theo hình thức ấn định thuế, áp trở lại đúng thuế suất của xe chở người, loại 5 chỗ ngồi. Tổng số tiền thuế phải truy thu lên tới hơn 25,3 tỷ đồng. Trong đó, gần 136 triệu đồng là thuế nhập khẩu, hơn 1,2 tỷ đồng là thuế giá trị gia tăng và hơn 23,98 tỷ đồng là thuế tiêu thụ đặc biệt.

Tuy nhiên, tranh cãi giữa các cơ quan Hải quan, Tài chính với cơ quan đăng kiểm đã nổ ra. Văn bản Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7271:2003 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành khẳng định, Cục Đăng kiểm cấp giấy chứng nhận chất lượng xe tải cho các mẫu xe trên là đúng quy định, trong khi, các cơ quan Hải quan, Tài chính lại khăng khăng phải truy thu thuế theo dạng xe chở người vì rất nhiều xe loại này đã bị hoán cải sau khi đăng ký để biến thành xe chở người 5 chỗ ngồi.

Thuế đã thu nhưng việc tranh luận giữa các cơ quan Nhà nước vẫn cứ tiếp tục diễn ra và kéo dài trong suốt 2 năm (từ 2009 – 2011).

Thanh tra Chính phủ vào cuộc

Ngày 17/5/2011, Thanh tra Chính phủ đã có Công văn số 1155/TTCP-V.II báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra và kiến nghị biện pháp giải quyết vụ việc này. Theo Thanh tra Chính phủ, nguyên nhân của tình trạng trên là do TCVN 7271:2003 còn sơ sài, đơn giản và chưa phù hợp với Phân loại hàng hóa xuất nhập khẩu ban hành tại Nghị định số 06/2003/NĐ-CP ngày 22/1/2003 của Chính phủ nên có tình trạng doanh nghiệp nhập khẩu lợi dụng sơ hở này để trốn thuế.

Mặt khác, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan chưa làm tốt việc phân loại hàng hóa ngay từ khi doanh nghiệp nhập loại xe này nên có sự thiếu nhất quán khi phân loại hàng hóa và xác định thuế. Bên cạnh đó, việc quản lý, đăng ký lưu hành loại xe này chưa chặt chẽ, chưa có quy định riêng để thuận tiện cho việc kiểm tra, kiểm soát người tiêu dùng; sự phối kết hợp giữa các bộ, ngành có liên quan thiếu sự gắn kết, chưa đồng bộ và chưa kịp thời.

Tại Công văn 1155, Thanh tra Chính phủ cũng khẳng định, việc Tập đoàn Kia Motor Hàn Quốc và Công ty Deawoo Việt Nam có văn bản xác nhận là chưa sản xuất xe Van Kia nhưng loại xe này lại có trên mạng Internet, hoặc có sản xuất loại xe Van Daewoo Matiz nhưng chỉ tiêu dùng nội địa, chưa xuất sang Việt Nam mới chỉ là phản ánh của chủ thể phân phối thông qua đơn vị duy nhất tại Việt Nam là Công ty Ôtô Trường Hải.

Sau khi kiểm tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng không truy thu thuế như là xe du lịch đối với loại xe này

Trên thực tế, nguồn nhập về Việt Nam rất đa dạng, do vậy nguồn thông tin của phía nước ngoài chỉ có tính chất tham khảo. Do đó, Tổng thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng áp dụng cơ chế, chính sách với xe Van Daewoo Matiz, Kia Morning loại 2 chỗ, tải trọng 300 kg nhập khẩu về Việt Nam sau ngày 8/11/2010 là loại xe chở người; đồng thời cấm nhập xe Van Kia Morning loại 2 chỗ, tải trọng 300 kg.

Với những xe nêu trên được nhập về trước ngày 8/11/2010, nếu đã hoàn thành thủ tục hải quan, người sử dụng đã đăng ký lưu hành thì người sử dụng phải chịu trách nhiệm khi hoán cải từ xe Van thành xe chở người.

Để thuận tiện khi kiểm tra, kiểm soát, Tổng Thanh tra kiến nghị Bộ Công an chỉ đạo đổi tất cả biển kiểm soát loại xe này. Với những xe chưa hoàn thành thủ tục hải quan sẽ áp dụng chính sách quản lý nhập khẩu và chính sách thuế theo xe tải.

Như vậy là trước tình trạng tranh cãi giữa các doanh nghiệp nhập khẩu và các bộ, ngành xung quanh việc áp mã, tính thuế đối với xe Van nhãn hiệu Kia Morning, Daewoo Matiz kéo dài gần 2 năm, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ không truy thu thuế đối với 722 chiếc xe tải này.